Göz tembelliği ve şaşılık nedir?

Göz tembelliği, çocukluk döneminde normal görmenin gelişmediği, yapısı normal görünse de gözlük veya kontakt lens düzeltmesi ile görme azlığı sorununun devam ettiği bir durumdur. Şaşılık, gözlerden biri veya her ikisinin görme eksenlerinin normal konumundan sapması yani gözlerin paralelliğinin bozulmasıdır.

Normal görme nasıl gelişir? Bebeklerde şaşılık olması normal midir?

Bebekler doğduklarında belirli oranlarda görebilirler, gözlerini kullandıkça görme potansiyelleri artar ve ilk 7 yaş içinde gelişimini tamamlar. Normal görsel gelişim için, her iki gözde görmeler eşit ve net olmalı ve gözlerde kayma olmamalıdır. İlk 3 aydan sonra gözlerde kayma şüphesi olan bebekler mutlaka bir göz doktoru tarafından değerlendirilmelidir.

Çocuklarda göz muayenesi ne zaman ve ne sıklıkta yapılmalıdır?

Herhangi bir sorunu olmasa da tüm çocukların 3 yaşına kadar bir göz doktoru tarafından muayene edilmesi gerekir.

Gerekli hallerde, ailede benzer bir hastalık varsa veya aile bireyleri veya çocuk doktoru tarafından bir göz problemi tespit edilmişse, çok erken dönemlerde de göz muayenesi yapılabilir.

Gözle ilgili şikayeti veya hastalık belirtisi olmayan sağlıklı çocukların göz muayenelerinin şu sıklıkta yapılması önerilmektedir:

• Bebek doğduğunda,
• Erken çocuklukta (2-3 yaş),
• Okula başlarken,
• Okul çağında

Okul döneminde yılda bir kez veya doktor tarafından belirlenen aralıklarla göz muayenesi yapılmalıdır.

Göz tembelliği ve şaşılık nasıl teşhis edilir?

Göz tembelliğinin aileler tarafından fark edilmesi zordur, ancak göz doktorları tarafından yapılacak tarama muayeneleri sırasında teşhis edilir. Göz tembelliğine yol açan durumlar çoğu kez kalıtsal olduğundan ailesinde göz tembelliği olan çocuklar erken yaşlarda mutlaka bir göz doktoru tarafından muayene edilmelidir. Gözde şaşılık varlığı ise, çoğu kez aileler tarafından fark edilmekte ve göz doktoruna müracaat ile şaşılıkta erken tanı mümkün olmaktadır.

Neler göz tembelliğine yol açabilir?

Göz tembelliği, erken bebeklik ve çocukluk döneminde gözlerin normal kullanımını engelleyen her türlü durumda ortaya çıkabilir. Göz tembelliğinin üç temel nedeni vardır:

• Şaşılık: Şaşılığa bağlı her iki gözde de görme azlığı oluşabileceği gibi, özellikle tek gözde kayma olan çocuklarda kayan gözde genellikle tembellik gelişmektedir.
• Kırma kusurları(Gözlük ihtiyacı): Bu çocukların gözlerinde dış görünüşte herhangi bir problem olmadığı için tespit edilmesi en zor olan göz tembelliği budur, özellikle tek taraflı olduğunda diğer göz iyi görüyorsa çocuklar ve aile tarafından da fark edilememekte ve göz tembelliğine yol açmaktadır.
• Gözün ışık gelmesini engelleyen faktörler: Saydam olması gereken göz dokularında bulanıklık olması; en sık nedeni katarakt, özellikle de doğuştan katarakt varlığıdır. Göz içi tümörleri de göz dokularında bulanıklık yaratarak gözde görme azlığı ve kaymaya neden olmaktadır, özellikle bu çocuklarda erken göz muayenesi ile tanı ve tedavi hayati önem taşır. Göz kapağında tek taraflı düşüklük olması da bir tembellik nedenidir.

Göz tembelliği ve şaşılık nasıl tedavi edilir?

Az görmenin teşhis ve tedavisinin, ilk 7-8 yaş içinde, tercihen erken çocukluk (2-5 yaş) yıllarında yapılması gerekir.

Doğuştan katarakt gibi derin görme bozukluğu yapan göz problemlerinde ilk bir-üç ay içinde katarakt alınarak tedavinin başlaması gerekir. Şaşılığın tedavisi, sadece gözlükle olabileceği gibi cerrahi de gerekebilir, uygun tedavi şekli göz doktoru tarafından belirlenir. Yüksek kırma kusurları ve/veya tek taraflı kırma kusurları varlığında , erken teşhis göz tembelliğinin önlenmesinde önemlidir ve uygun tedavi göz doktoru tarafından belirlenir. Tedavinin, çocuğun kendi ve geleceği için önemi vurgulanmalıdır.

Göz tembelliği ve şaşılık tedavi edilmezse ne olur?

• Az gören gözde ciddi bir görme azlığı oluşabilir. Göz tembelliği, çocukluk döneminde çocukların öğrenmesini ve okul başarısını olumsuz etkileyeceği gibi, sonraki yaşlarda da bu çocukların bazı meslek gruplarına girmesine engel teşkil edecektir.
• Az gören gözde ilerde, görmemeye bağlı kayma gelişebilir, bu durum az görme yanında onlar için estetik bir problem oluşturacak ve sosyal bir kaygı yaratabilecektir.
• Derinliği algılama hissi kaybedilebilir, bu da çocukların bazı meslek gruplarına girmesine engel teşkil edeceği gibi, bazı spor dallarında da başarısız olmalarına neden olacaktır.

İyi gören göz kaza ile yaralanırsa veya az görme gelişirse, gözlerde hayat boyu ciddi bir görme problemi oluşacaktır.

Göz tembelliği önlenebilir, şaşılık tedavi edilebilir bir problemdir!

TUNÇ GÖZ olarak bu konuda aileler ile işbirliği halinde şaşılık ve göz tembelliği tedavisinde en modern yöntemleri kullanmaktayız. Önlerinde uzun bir yaşam olan çocuklarımızın mesleki tercihlerinde, hayat başarısı ve yaşam kalitesinde oldukça önemli olan görmenin, erken değerlendirilmesi, göz problemleri, şaşılık ve/veya göz tembelliğinin erken tespiti ve tedavisi için, tüm çocukların şikâyeti olsun-olmasın 3 yaşına kadar mutlaka göz muayenesi olmaları gerekmektedir.